Auteursarchief: Gerrit Vlaskamp

Stania boomgaard

Vier nieuwe tekeningen van Vlaskamp gevonden

Zo nu en dan gebeurt er een klein wonder tijdens het Vlaskamponderzoek. Els van der Laan en Willemieke Ottens zijn bezig met de inventarisering van het park bij Stania State in Oenkerk. Het park is een ontwerp van Roodbaard, maar het was bekend uit de administratie van boomkwekerij Bosgra dat Gerrit Vlaskamp aan het eind van de negentiende eeuw in het park werkzaam is geweest. De dames Van der Laan en Ottens vonden in het depot van het Fries Museum vier tekeningen, die pasten bij de plantlijsten. Een spectaculaire vondst, omdat er nog maar negen tekeningen bekend waren. De tekeningen hangen sinds vandaag in het Fries Museum als onderdeel van de expositie ‘De vergeten tuinen van Gerrit Vlaskamp’. Daar zijn nu alle tekeningen die bekend zijn te bezichtigen. Op de foto het ontwerp voor de boomgaard.

jorw 0056

JAN JACOB SLAUERHOFF

In Jorwert lieten de kerkvoogden in 1872 een tuin aanleggen bij de pastorie, de rode beuk voor het huis staat er nog in volle glorie, verder is alles verdwenen.
In 1907 werd dominee Cornelis Hille Ris Lambers beroepen in Jorwert, hij had negen kinderen, vier dochters en vijf zonen. De dichter Jan Jacob Slauerhoff raakte tijdens zijn HBS-tijd bevriend met twee dochters van de dominee, Annie en Heleen. Eerst was hij verliefd op Annie, later op Heleen, met wie hij zijn levenlang bevriend bleef. Ze wilde niet met hem trouwen in tegenstelling tot Annie.
In het volgende gedicht van Slauerhoff is de tuin van Vlaskamp het decor.

NA JAREN

Alles heb ik teruggevonden,
Bekoorlijk verwaarloosd als ’t vroeger was:
Het groene pad begroeid met spichtig gras,
De zonnebloemen, die toen lager stonden.

Het stille van den hof en het grijsblonde
Van zon laatglanzend door beslagen glas.
Achter in de tuin begon de ondiepe plas.
Waar we elkaar ’s avonds onder takken vonden.

Alles: niet ’t lief, half landlijk, half mondain,
Wankle bekoorlijkheid die zich verliest
In Engeland, ’k geloof als gouvernante.

Ik stopte een pijp en peinsde en zei: “Enfin”…
Maar zweeg toen ik haar kamer vond, triest
Als een zoo maar gelaten chapelle ardente.

jorw 0013
Tegenover de pastorie stond het huis van de notaris, ook met een Vlaskamptuin.
Toen de toren van de kerk in 1951 instortte door werkzaamheden, werden allerlei acties ondernomen om de toren te herstellen. Eén daarvan was een openluchtspel in de notaristuin, het begin van een lange traditie, die nog steeds voortduurt.
In het gedeelte van de tuin waar het toneelspel wordt opgevoerd staat een vleugelnoot, geplant in 1870, die ook onderwerp werd van een gedicht toen hij door een storm half geveld werd. Een strofe:

‘Alde beam hoefolle jierren
Ieuwen hasto dêr al stien
Hoefolle simmers seachsto kommen
Hoefolle hast wer stjerren sjoen’.

AFB. 1: FRIESCH DAGBLAD, F.ANDRINGA DE WIJZERPLAAT VAN DE KLOK TUSSEN HET PUIN.
Onderschrift: De wijzerplaat van de ingestorte toren (foto S.Andringa)
AFB. 2: PASTORIE VAN JORWERT MET PET EN OPSCHRIFT SLAUERHOFF
Onderschrift: De pastorie van Jorwert met pet en opschrift van Jan Jacob Slauerhoff (foto Leeuwarder Courant)

 

Reigerhof metslawierSchermafbeelding 2014-05-07 om 11.17.44

De Reigerhof

Het wordt steeds moeilijker nieuwe tuinen van Gerrit Vlaskamp te ontdekken. De grootboeken van boomkwekerij Bosgra zijn grotendeels verwerkt, maar deze administratie begint in 1861, terwijl  Vlaskamp vanaf 1854 in Friesland heeft gewerkt. Bovendien waren er meer boomkwekerijen, zoals die van Krijns in Joure. Krijns heeft geen administratie nagelaten, wel dagboeken en daar komt de naam Vlaskamp geregeld in voor, vooral in de eerste helft van de 19de eeuw, toen de vader van Gerrit, Lambertus, een boomkwekerij had in Rinsumageest.

Lambertus was ook aanlegger van tuinen zoals o.a. blijkt uit het park van Fogelsanghstate in Veenklooster, waarvan hij het laatste deel heeft aangelegd. Het eerste deel is van Roodbaard.
We moeten dus nog zoeken naar tuinen van Lambertus Vlaskamp in de eerste helft van de 19de eeuw en van Gerrit vanaf 1854.

Zo kreeg ik via Wim Brons bijgaande foto die staat in het boek ‘Metslawier van toen’ van Geert Jongeling. Op de foto staat boerderij de Reigerhof. Van de zoon van Geert Jongeling, Doede, kreeg ik vervolgens informatie over de boerderij. De tuin is waarschijnlijk uit de tijd van Lambertus Vlaskamp of uit de eerste jaren van Gerrit.

Hij heeft ook alle kenmerken van een Vlaskamptuin, dus misschien mogen we aannemen dat het een Vlaskamptuin is, maar we hebben geen bewijs. De foto stamt uit 1906 en de mensen op de foto zijn Sjoerd Sytsma met vrouw en kind en als ik het goed zie een arbeider.